Prawa i obowiązki opiekunek osób starszych w Niemczech

Podejmując pracę za zachodnią granicą, musisz znać prawa i obowiązki opiekunek osób starszych w Niemczech. Powinnaś również wiedzieć jakich czynności nie możesz wykonywać, ponieważ zabrania ich niemieckie prawo – szczególnie że różni się ono od prawa obowiązującego w naszym kraju. Ta wiedza pomoże Ci najlepiej zadbać nie tylko o swoje interesy, ale także o bezpieczeństwo podopiecznych, którymi będziesz się zajmować. Jeśli ten temat Cię interesuje, zapraszamy do lektury.

PRAWA OPIEKUNEK SENIORÓW PODEJMUJĄCYCH PRACĘ W NIEMCZECH

Prawa i obowiązki opiekunki niemieckiego seniora powinny zostać określone jeszcze przed rozpoczęciem współpracy. To od opiekunki zależy, na jaki zakres obowiązków się zgadza i decyduje. Ustalenia te należy również zawrzeć w umowie niezależnie od tego, czy opiekunka podpisuje ją z rodziną podopiecznego, czy z agencją zajmującą się pośrednictwem pracy. Jeśli umowa nie precyzuje szczegółowego zakresu obowiązków to dla własnego bezpieczeństwa, nie należy jej podpisywać przed dodaniem odpowiednich paragrafów. Przyjrzyjmy się teraz bliżej prawom opiekunek osób starszych pracujących w niemieckich domach.  

1. Prawo opiekunki do odpoczynku – przerw i czasu wolnego: Opiekunka pracująca w domu prywatnym ma prawo do minimum 2 godzin przerwy każdego dnia i jednego dnia wolnego w ciągu tygodnia, który można ewentualnie zamienić na dwa razy po pół dnia. Co więcej, jeśli konieczna jest opieka w nocy, opiekunka powinna mieć więcej czasu dla siebie w dzień. Jeśli pracodawca nie jest w stanie zapewnić przerw lub odpoczynku w takim wymiarze zobowiązany jest do zapłaty dodatkowego wynagrodzenia za brak czasu wolnego. Należy pamiętać, że czas wolny jest niezbędny dla zdrowia psychicznego i fizycznego opiekunki i jeśli pracodawca już na starcie go nie zapewnia to lepiej dla własnego dobra nie podejmować się takiej pracy.

• Prawo opiekunki do prywatności: Opiekunka osoby starszej legalnie pracująca w Niemczech ma prawo do prywatności. W praktyce oznacza to, że pracodawca ma obowiązek zapewnić jej własny pokój oraz nieskrępowany dostęp do innych pomieszczeń niezbędnych do normalnego funkcjonowania tj. łazienka czy kuchnia. Nadto, jeśli w pokoju udostępnionym opiekunce znajdują się już jej rzeczy, to rodzina podopiecznego ma prawo wejść do niego wyłącznie za zgodą opiekunki.

• Prawo opiekunki do wyżywienia – korzystania z produktów spożywczych znajdujących się w domu: Rodzina wynajmująca pracownice do 24-godzinnej opieki nad seniorem ma obowiązek zapewnić opiekunce wyżywienie. Zapis na ten temat powinien znaleźć się w umowie pomiędzy pracownicą a pracodawcą. Opiekunka ma prawo wskazać rodzinie, jakich produktów spożywczych brakuje w domu i oczekiwać ich dostarczenia. Jeśli natomiast opiekunka samodzielnie wykonuje niezbędne zakupy, pracodawca ma obowiązek zapewnić jej niezbędne środki na ten cel.

• Prawo opiekunki do odmowy wykonywania czynności, których nie obejmuje jej umowa: Opiekunka ma prawo odmówić wykonywania czynności, które nie są zawarte w umowie podpisanej z pracodawcą przed rozpoczęciem współpracy. Kwestie sporne w tej materii dotyczą najczęściej sprzątania całego domu, a nie tylko pomieszczeń zajmowanych przez podopiecznego, a także mycia okien, odśnieżania itp.

• Prawo opiekunki do odmowy wykonywania zadań, które zgodnie z obowiązującym w Niemczech prawem zarezerwowane są dla personelu medycznego: Opiekunki seniorów w Niemczech mają prawo odmówić wykonywania czynności, których wykonywania zabrania im tamtejsze prawo. Chodzi o zadania, którymi zajmuje się personel medyczny. Zagadnienie te jest na tyle ważne, że omówimy je szczegółowo w dalszej części niniejszego artykułu.

• Prawo opiekunki do rezygnacji ze zlecenia: Jeśli zakres obowiązków ujęty w umowie drastycznie różni się od tego, czym opiekunka musi się zajmować na co dzień (np. dwóch podopiecznych do opieki, zamiast jednego), może ona zrezygnować z realizacji zlecenia dla pracodawcy, który jawnie łamie warunki umowy.

OBOWIĄZKI OPIEKUNEK OSÓB STARSZYCH LEGALNIE PRACUJĄCYCH Z NIEMCZECH

1. Dzienna i nocna opieka nad seniorem. Opiekunki osób starszych zamieszkujące z podopiecznymi pod jednym dachem najczęściej zajmują się nimi praktycznie całą dobę. Oznacza to pomoc i wsparcie zarówno w dzień, jak i – jeśli wymaga tego stan seniora – w nocy. Opiekunka ma jednak prawo do przerw oraz odpoczynku, które w tym przypadku realizuje, gdy senior się relaksuje, zajmuje sobą lub śpi.
2. Gotowość do niesienia pomocy. Realizując zlecenie na opiekę 24-godzinną, opiekunka ma obowiązek być w gotowości o każdej porze (poza ustalonymi przerwami). W praktyce oznacza to, że opiekun nie może spożywać alkoholu oraz co za tym idzie, być w stanie nietrzeźwości, który uniemożliwiałby wykonywanie obowiązków związanych z opieką nad seniorem.
3. Pomoc podopiecznemu w higienie osobistej. Opiekunka może wspierać podopiecznego podczas mycia, higieny jamy ustnej (mycia zębów oraz protez zębowych), kąpieli pod prysznicem (w przypadku kąpieli w wannie sprawa nie jest już tak jasna), czesania, kosmetyki skóry, golenia, załatwiania potrzeb fizjologicznych, utrzymania higieny w przypadku niekontrolowanego oddawania moczu lub wypróżniania, czyli zmiany pieluch, pielęgnacji paznokci rąk i stóp (jeśli podopieczny nie choruje na zaawansowaną cukrzycę). 
4. Pomoc podopiecznemu we wstawaniu, siadaniu i przemieszczaniu się. Opiekunka pracująca z seniorami w Niemczech może pomagać im podczas wstawania, siadania i przemieszczenia się w domu i poza nim niezależnie czy chodzą oni samodzielnie, czy korzystają z chodzika lub wózka inwalidzkiego. Dodatkowo może wspierać ich, wykorzystując przeznaczone do tego celu środki techniczne tj. podnośniki czy windy.
5. Pomoc podopiecznemu przy przyjmowaniu posiłków i napojów. Opiekunka może karmić podopiecznego i pomagać mu w trakcie spożywania napojów. Zgodne z obowiązującym w Niemczech prawem może karmić również seniora, który ma założoną sondę PEG – w tym celu należy poprosić o wcześniejszy instruktaż personel medyczny zajmujący się podopiecznym.
6. Towarzyszenie podopiecznemu podczas wizyt lekarskich oraz innych wyjść poza domem. Opiekunka może wspierać seniora w trakcie wizyt lekarskich, zabiegów rehabilitacyjnych oraz innych wyjść. Jej pomoc w tym przypadku obejmuje najczęściej dowóz, towarzystwo oraz przywiezienie podopiecznego do domu. W tym celu – zależnie od ustaleń z pracodawcą – może korzystać z udostępnionego samochodu osobowego lub innego środka transportu.
7. Spędzanie czasu z podopiecznym i aktywizowanie go. Opiekunka spędza całe dni z podopiecznym, dlatego zakres jej obowiązków obejmuje również aktywizowanie go celem utrzymania samodzielności. Poświęcanie czasu na ulubione hobby podopiecznego czy czynności, które sprawiają mu przyjemność tj. spacery, czytanie książek czy oglądanie seriali pozwala mu zachować optymizm niezbędny do utrzymania odpowiedniego komfortu życia i zdrowia.
8. Przygotowywanie posiłków dla podopiecznego. W zakres obowiązków opiekunki zajmującej się seniorem w Niemczech wchodzi również przygotowywanie posiłków zgodnych z upodobaniami podopiecznego oraz dietą zaleconą przez specjalistów.
9. Sprzątanie. Mamy tutaj na myśli sprzątanie pomieszczeń, z których korzysta podopieczny i opiekunka, oraz sprzątanie po przygotowaniu posiłków. Inne zadania związane ze sprzątaniem nie leżą w gestii opiekuna osób starszych, chyba że wyrazi on na to zgodę i stosowny zapis zostanie zamieszczony w jego umowie z pracodawcą.
10. Wsparcie w innych bieżących zadaniach określonych w umowie z pracodawcą. Pracodawca może poprosić opiekuna o wykonywanie bieżących opłat, odbiór recept na leki przeznaczone dla podopiecznego lub załatwianie innych spraw bezpośrednio związanych z seniorem. Nie może jednak narzucić opiekunowi zadań, na które nie wyraził on zgody i które nie zostały zawarte w podpisanej przez nich umowie.

ZAKAZY – CZYLI CZEGO OPIEKUNKI OSÓB STARSZYCH W NIEMCZECH ROBIĆ NIE MOGĄ?

Jak już wcześniej wspominaliśmy, opiekunki osób starszych pracujące za zachodnią granicą nie mogą wykonywać wszystkich czynności związanych z opieką, ponieważ zabrania im tego Niemieckie prawo. Ograniczenia te dotyczą przede wszystkim różnego rodzaju czynności medycznych. Warto poznać je jeszcze przed rozpoczęciem pracy, ponieważ znacząco różnią się one od zadań, jakie może wykonywać opiekunka pracująca w Polsce.

1. Opiekunka osoby starszej w Niemczech nie może decydować o tym, ile, kiedy i jakie leki przepisane przez lekarzy może przyjmować podopieczny. Opiekunka może jedynie nadzorować przyjmowanie leków i informować o tym, jak pacjent na nie reaguje. Natomiast wszelkie decyzje dotyczące dawkowania zarezerwowane są dla wykwalifikowanych służb medycznych oraz lekarzy. Ta zasada obowiązuje także w sytuacji, gdy opiekunka z polski jest pielęgniarką lub ma wiele lat doświadczenia w pracy z seniorami. Warto o tym pamiętać.

• Opiekunka osoby starszej w Niemczech nie może robić zastrzyków, podłączać kroplówek, mierzyć poziomu cukru we krwi. Wyjątek stanowią zastrzyki jednorazowe stosowane w leczeniu cukrzycy lub przeciwzakrzepowe, jeśli opiekunka została przeszkolona do ich podawania przez pielęgniarkę lub lekarza domowego zajmującego się podopiecznym i otrzymała zalecenia na piśmie.

• Opiekunka osoby starszej w Niemczech nie może zmieniać opatrunków podopiecznemu. Zmiany opatrunków oraz dokonania oceny stanu rany może dokonać jedynie osoba z odpowiednim wykształceniem.

Mamy nadzieję, że powyższy tekst przybliżył Ci prawa i obowiązki opiekunki osoby starszej pracującej w Niemczech i dzięki temu skutecznie unikniesz błędów w tym zakresie podczas poszukiwania zatrudnienia, podpisywania umowy oraz codziennej pracy z podopiecznym.